Toplumsal yaşamda ideal temizlik koşullarının sağlanması için sağlık için sakınca oluşturan etmen ve maddelerin kontrol altına alınması yani ideal sanitasyon uygulamaların yapılması gerekir. Sanitasyon eksikliği birçok hastalığa ve hastalığın yayılmasını neden olabilir. Yetersiz sanitasyon uygulamalarının dünya genelinde hastalık yükünün %5,7 ve ölümlerin %4,0’ünden sorumlu olduğu tahmin edilmektedir.
Solunum, temas ve beslenme sağlık için tehlikeli olan önemli bulaşma yollarıdır. İçerisinde bulunulan ortam (ev, işyeri vb.), sürekli kullanılan toplu taşıma araçları, asansör, umumi tuvaletler gibi örnekler önemli bulaşma kaynaklarıdır. Diğer taraftan yaşamsal faaliyetin devamı ve kalitesi için önemli yeri beslenme tutmaktadır. Beslenme, yeme içme yoluyla yapıldığından kişisel temizlike dikkat edilmesi gerekmektedir.(temizlike.com)
Beslenme, insanoğlunun giyinme, barınma gibi temel olan ihtiyaçlardan en önemlisidir. Yeterli ve dengeli beslenmenin yanında insan sağlığına olumsuz etki etmeyecek şekilde doğru ve sağlıklı beslenme yapılmalıdır. Beslenme de kullanılacak olan gıda maddelerinin kirlenmiş çevre koşullarında elde edilmesi tüketici sağlığı açısından önemli problemlere neden olur. Bu nedenle gıda hammaddelerinin elde edilmesinde iyi tarım koşullarının ve gıda üretiminde ise ideal temizlik koşullarının uygulanması gerekir.
Gıda kaynaklı hastalıklar tüm dünyada önemli bir halk sağlığı sorunu olmaya devam etmektedir ve bunların çoğu zoonotik enfeksiyonlardır (Busani et all, 2006). Kontamine su ve besinlerle bulaşan; Vibrio cholerae, Escherichia coli O157:H7, Campylobacter, Salmonella typhi (tifo etkeni), Calicivirus (Norwalk-benzeri virüs), Shigella dysenteriae (basilli dizanteri), Entamoeba histolytica (amipli dizanteri), Giardia lamblia, Cryptosporidium parvum ve Hepatit A virüsü (Sarılık) insanlarda sıklıkla izole edilen mikroorganizmalardır.
Toplum açısından temizlikin bir bütün olarak ele alınması gereklidir. Kişisel temizlik, gıda temizliki vb. basamaklar olmadan temizlik sağlanamaz ve halk sağlığı yönünden önemli tehlikeler meydana gelebilir. Besin maddesi oluşturulana kadar temizlik kurallarına uyulması gerektiği gibi tüketilene kadar da bu kurallara riayet edilmesi gerekmektedir. Tüketilen bu gıda fayda yerine zarar verecek bir ürün halini alabilir. Gıda, üretiminden tüketimine aynı kalitesini korumalı, sağlık açısından tehlike oluşturmamalı, ürününün özelliklerini bozabilecek ürün işleme ve muhafaza ve dağıtım koşullarında dikkat edilerek ürün kalitesinde değişim olmamasına yönelik önlemler alınmalıdır.
Gıda işletmelerinde ürünü olumsuz yönde etkileyen fiziksel, kimyasal ve biyolojik tehlikeler, gıda güvenliğini birinci derecede etkilerken insan sağlığı açısından da kritik derecede etki yapmaktadır. İçerisinde fiziksel, kimyasal ve biyolojik kaynaklı olumsuz etken ve maddeleri barındıran bu tür gıdaların tüketilmesi insan sağlığı açısından tehlike oluşturmaktadır. Dikkat edilmediğinde sonu ölüme kadar varabilecek gıda zehirlenmeleri, çeşitli enfeksiyonlar ve hastalıklar ortaya çıkabilmektedir. Ülkemizde de rastlanan bu vakalar gıda güvenliğinin, bireylerin ve toplumların sağlığının korunmasında ne kadar önemli olduğunu göstermektedir. Gıdaların üretiminden, son aşaması olan sofraya gelene kadar her aşamada sağlaması gereken temizlik koşullarına uyulması fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik etkenlerin neden olduğu hastalıkları engellemede veya minimize etmede etkili olmaktadır
Solunum, temas ve beslenme sağlık için tehlikeli olan önemli bulaşma yollarıdır. İçerisinde bulunulan ortam (ev, işyeri vb.), sürekli kullanılan toplu taşıma araçları, asansör, umumi tuvaletler gibi örnekler önemli bulaşma kaynaklarıdır. Diğer taraftan yaşamsal faaliyetin devamı ve kalitesi için önemli yeri beslenme tutmaktadır. Beslenme, yeme içme yoluyla yapıldığından kişisel temizlike dikkat edilmesi gerekmektedir.(temizlike.com)
Beslenme, insanoğlunun giyinme, barınma gibi temel olan ihtiyaçlardan en önemlisidir. Yeterli ve dengeli beslenmenin yanında insan sağlığına olumsuz etki etmeyecek şekilde doğru ve sağlıklı beslenme yapılmalıdır. Beslenme de kullanılacak olan gıda maddelerinin kirlenmiş çevre koşullarında elde edilmesi tüketici sağlığı açısından önemli problemlere neden olur. Bu nedenle gıda hammaddelerinin elde edilmesinde iyi tarım koşullarının ve gıda üretiminde ise ideal temizlik koşullarının uygulanması gerekir.
Gıda kaynaklı hastalıklar tüm dünyada önemli bir halk sağlığı sorunu olmaya devam etmektedir ve bunların çoğu zoonotik enfeksiyonlardır (Busani et all, 2006). Kontamine su ve besinlerle bulaşan; Vibrio cholerae, Escherichia coli O157:H7, Campylobacter, Salmonella typhi (tifo etkeni), Calicivirus (Norwalk-benzeri virüs), Shigella dysenteriae (basilli dizanteri), Entamoeba histolytica (amipli dizanteri), Giardia lamblia, Cryptosporidium parvum ve Hepatit A virüsü (Sarılık) insanlarda sıklıkla izole edilen mikroorganizmalardır.
Toplum açısından temizlikin bir bütün olarak ele alınması gereklidir. Kişisel temizlik, gıda temizliki vb. basamaklar olmadan temizlik sağlanamaz ve halk sağlığı yönünden önemli tehlikeler meydana gelebilir. Besin maddesi oluşturulana kadar temizlik kurallarına uyulması gerektiği gibi tüketilene kadar da bu kurallara riayet edilmesi gerekmektedir. Tüketilen bu gıda fayda yerine zarar verecek bir ürün halini alabilir. Gıda, üretiminden tüketimine aynı kalitesini korumalı, sağlık açısından tehlike oluşturmamalı, ürününün özelliklerini bozabilecek ürün işleme ve muhafaza ve dağıtım koşullarında dikkat edilerek ürün kalitesinde değişim olmamasına yönelik önlemler alınmalıdır.
Gıda işletmelerinde ürünü olumsuz yönde etkileyen fiziksel, kimyasal ve biyolojik tehlikeler, gıda güvenliğini birinci derecede etkilerken insan sağlığı açısından da kritik derecede etki yapmaktadır. İçerisinde fiziksel, kimyasal ve biyolojik kaynaklı olumsuz etken ve maddeleri barındıran bu tür gıdaların tüketilmesi insan sağlığı açısından tehlike oluşturmaktadır. Dikkat edilmediğinde sonu ölüme kadar varabilecek gıda zehirlenmeleri, çeşitli enfeksiyonlar ve hastalıklar ortaya çıkabilmektedir. Ülkemizde de rastlanan bu vakalar gıda güvenliğinin, bireylerin ve toplumların sağlığının korunmasında ne kadar önemli olduğunu göstermektedir. Gıdaların üretiminden, son aşaması olan sofraya gelene kadar her aşamada sağlaması gereken temizlik koşullarına uyulması fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik etkenlerin neden olduğu hastalıkları engellemede veya minimize etmede etkili olmaktadır
Yorumlar
Yorum Gönder